1. Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại
Theo Điều 317, Luật Thương mại 2005 và theo Khoản 1, Điều 14, Luật Đầu tư 2020, các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại bao gồm:
– Thương lượng giữa các bên
– Hòa giải giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hoà giải
– Trọng tài thương mại.
– Tòa án.

2. Các tiêu chí cần xem xét để lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp
Thông thường, khi giải quyết tranh chấp, các bên thường xem xét một số tiêu chí sau để chọn phương thức giải quyết tranh chấp như:
2.1. Mục tiêu của các bên:
Các bên nên xem xét mục đích của mình là gì khi giải quyết tranh chấp. Nếu các bên mong muốn công khai quyền và trách nhiệm của mỗi bên; có một bản án hay quyết định có tính cưỡng chế thi hành; cần có quyết định của Tòa án để thực hiện một số biện pháp để bảo vệ quyền lợi của mình khi tham gia tố tụng thì phương thức giải quyết tranh chấp bằng Tòa án là hợp lý. Mặt khác, nếu các bên mong muốn thỏa thuận để tìm giải pháp giải quyết tranh chấp để cải thiện giao tiếp, duy trì mối quan hệ, xin lỗi, hoặc tạo cách thức để giải quyết tranh chấp trong tương lai thì phương thức giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, hòa giải là phù hợp hơn.
2.2. Sự thiện chí của các bên:
Cần xem xét xem các bên có thiện chí trong việc giải quyết tranh chấp không? Phương thức giải quyết tranh chấp bằng thương lượng và hòa giải sẽ phụ thuộc nhiều vào sự thiện chí của các bên hơn do không có tính cưỡng chế thi hành của pháp luật như phương thúc giải quyết bằng Tòa án.
2.3. Tính bảo mật:
Phương thức giải quyết tranh chấp bằng tòa án thường xét xử công khai nên không có tính bảo mật, còn lại các phương thức khác đều có tính bảo mật nhất định. Cụ thể: Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác; Với hòa giải, các thông tin liên quan đến vụ việc hòa giải phải được giữ bí mật, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận bằng văn bản hoặc pháp luật có quy định khác. Vì vậy, các bên cần xem xét tính bảo mật để tránh bị đối thủ cạnh tranh của mình lợi dụng những thông tin tranh chấp để công kích cạnh tranh không lành mạnh.
2.4. Quyền tự quyết trong quá trình giải quyết tranh chấp của các bên:
Đối với hoạt động giải quyết tranh chấp của tòa án thì các bên phải tuân thủ theo pháp luật tố tụng dân sư, phải tuân thủ theo phán quyết của tòa án, không được chọn lựa xét xử. Đối với giải quyết bằng trọng tài thì các bên được quyền chọn trọng tài viên cho mình. Quyền tự quyết của các bên được coi là lõi quan trọng của phương thức hòa giải. Các quyền tự quyết định của các bên như: Có các thông tin cần thiết ra quyết định, đưa ra các quyết định độc lập, bao gồm cả việc đồng ý với hòa giải; trình bày quan điểm, đàm phán vì lợi ích tốt nhất, đánh giá và phương án giải quyết thay thế, quyết định có thực hiện các thỏa thuận.
2.5. Thời gian và tính kịp thời:
Đối với phương thức giải quyết tranh chấp đồng thuận như thương lượng, hòa giải do các bên quyết định về mặt thời gian và địa điểm nên được xem là giải quyết khá nhanh chóng. Còn đối với phương thức giải quyết bằng trọng tài, tòa án thì phải theo quy định của pháp luật tố tụng, khá lâu và có thể bị trì hoãn.
2.6. Hình thức và chi phí:
– Hình thức giải quyết tranh chấp có thể xem xét dưới góc độ trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp theo một khuôn mẫu bắt buộc hay linh hoạt: Đối với phương thức thương lượng, hòa giải thì trình tự, thủ tục khá linh hoạt vì việc cho lựa quy trình, nội dung giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và quyết định. Trong hòa giải, các bên tranh chấp có quyền lựa chọn trình tự, thủ tục hòa giải, hòa giải viên thương mại, địa điểm, thời gian để tiến hành hòa giải. Phương thức trọng tài và tòa án không được linh hoạt bằng vì các bên phải thực hiện theo trình tự, thủ tục quy định trong pháp luật tố tụng.
– Chi phí giải quyết tranh chấp: Chi phí giải quyết tranh chấp bằng tòa án sẽ thấp hơn. Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ án tại tòa rất nhiều thủ tục và nhiều thời gian nên các bên còn phải bỏ ra các khoản chi phí khác để theo đuổi vụ án (ví dụ phí ăn ở, đi lại…).
2.7. Khả năng cưỡng chế thi hành kết quả giải quyết tranh chấp:
Bản án/quyết định của Tòa án được cưỡng chế thi hành tốt nhất vì theo Bộ luật TTDS 2015: “Bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật phải được thi hành và phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải nghiêm chỉnh chấp hành. Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Tòa án và cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ thi hành bản án, quyết định của Tòa án phải nghiêm chỉnh thi hành và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ đó”.
Đối với Phán quyết trọng tài được thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự cụ thể: Hết thời hạn thi hành phán quyết trọng tài mà bên phải thi hành phán quyết không tự nguyện thi hành và cũng không yêu cầu huỷ phán quyết trọng tài theo quy định tại Điều 69 của Luật Trọng tài thương mại 2010, bên được thi hành phán quyết trọng tài có quyền làm đơn yêu cầu Cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài.
Văn bản về kết quả hòa giải thành được xem xét công nhận theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự. Tuy nhiên, hiện nay thủ tục công nhận kết quả hòa giải thành ngoài tòa quy định trong pháp luật tố tụng dân sự hiện hành còn khá phức tạp, không rõ ràng nên không có nhiều “Văn bản về kết quả hòa giải thành” theo quy định của Nghị định 22/2017/NĐ-CP được Tòa án công nhận để thi hành theo pháp luật Thi hành án dân sự.
2.8. Mối quan hệ của các bên:
Một trong những tiêu chí quan trọng trong việc chọn phương thức giải quyết tranh chấp là liệu khi giải quyết tranh chấp xong có khả năng còn tồn tại mối quan hệ làm ăn giữa các bên hay không. Trường hợp các bên xét thấy rằng cần duy trì mối quan hệ đang có, cách thức giao tiếp, có thể thảo luận trực tiếp để cùng nhau giải quyết tranh chấp thì có lẽ với phương thức thương lượng, hòa giải rất phù hợp.

Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với Luật Bản Phủ qua số hotline 0913248551 hoặc email: luatbanphu@gmail.com để được tư vấn cụ thể chính xác nhất!